نقش بازدارندگی زشت گویی، ناپاکی دل و صادقانه نبودن نیت در استجابت دعاها
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ رَجُلٌ فَدَعَا اللَّهَ أَنْ یَرْزُقَهُ غُلَاماً ثَلَاثَ سِنِینَ فَلَمَّا رَأَی أَنَّ اللَّهَ لَا یُجِیبُهُ قَالَ یَا رَبِّ أَ بَعِیدٌ أَنَا مِنْکَ فَلَا تَسْمَعُنِی أَمْ قَرِیبٌ أَنْتَ مِنِّی فَلَا تُجِیبُنِی قَالَ فَأَتَاهُ آتٍ فِی مَنَامِهِ فَقَالَ إِنَّکَ تَدْعُو اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُنْذُ ثَلَاثِ سِنِینَ بِلِسَانٍ بَذِیءٍ وَ قَلْبٍ عَاتٍ غَیْرِ تَقِیٍ وَ نِیَّهٍ غَیْرِ صَادِقَهٍ فَأَقْلِعْ عَنْ بَذَائِکَ وَ لْیَتَّقِ اللَّهَ قَلْبُکَ وَ لْتَحْسُنْ نِیَّتُکَ قَالَ فَفَعَلَ الرَّجُلُ ذَلِکَ ثُمَّ دَعَا اللَّهَ فَوُلِدَ لَهُ غُلَامٌ.
نکته ها:
۱. استناد به رخدادهای واقعی امت های گذشته برای تبیین معارف دینی از روش های اهل بیت (ع) در تعلیم و تربیت دینی است: «کَانَ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ رَجُلٌ»
۲. گاه برای استجابت دعا باید تا چند مدت و گاه چند سال اصرار و الحاح داشت: «فَدَعَا اللَّهَ أَنْ یَرْزُقَهُ غُلَاماً ثَلَاثَ سِنِینَ»
۳. عدم استجابت دعا می تواند نشانگر وجود مانع یا موانعی باشد؛ زیرا وعده الهی استجابت دعا است: «فَلَمَّا رَأَی أَنَّ اللَّهَ لَا یُجِیبُهُ قَالَ یَا رَبِّ أَ بَعِیدٌ أَنَا مِنْکَ فَلَا تَسْمَعُنِی أَمْ قَرِیبٌ أَنْتَ مِنِّی فَلَا تُجِیبُنِی»
۴. بخشی از اسرار و پیام های معنوی در عالم رؤیا به افراد اعلام می گردد: «قَالَ فَأَتَاهُ آتٍ فِی مَنَامِهِ»
۵. سه عامل در حبس دعاها موثراند: زبان زشت گو؛ قلب متکبر و سرکش و صادقانه نبودن نیت: «فَقَالَ إِنَّکَ تَدْعُو اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُنْذُ ثَلَاثِ سِنِینَ بِلِسَانٍ بَذِیءٍ وَ قَلْبٍ عَاتٍ غَیْرِ تَقِیٍ وَ نِیَّهٍ غَیْرِ صَادِقَهٍ»
۶. به رغم آن که گناهان زبانی متعدد و متکثر اند، اما در این روایت تنها از زشت گویی نام برده شده است که نشان می دهد این لغزش تا چه اندازه مانع رشد و کمال است.
۷. عدم استجابت دعاها نشانه ای است که آشکار می سازد برخی از صفات و رفتارها نمی گذارند که انسان به رشد و تعالی لازم برسند.
۸. صفات و ملکات راسخ نفسانی و آن چه که بازتاب عملی آن صفات در رفتارها و رویه ها است، در رشد یا انحطاط اخلاقی موثراند؛ سرکشی قلب و صادق نبودن نیت مربوط به باطن و ملکات نفسانی و آلودگی زبانی مربوط به کنش ها و رفتارها است.
۹. کاربست واژه «قلع» نشان می دهد که گاه باید برای رفع موانع کمال ریشه آن آفت و آسیب رفتاری از صفحه جان و از بستر رفتارها کنده شوند: «فَأَقْلِعْ عَنْ بَذَائِکَ وَ لْیَتَّقِ اللَّهَ قَلْبُکَ وَ لْتَحْسُنْ نِیَّتُکَ»
۱۰. انجام اعمال نیک و رفع موانع گره های اجابت دعا را می گشاید: «قَالَ فَفَعَلَ الرَّجُلُ ذَلِکَ ثُمَّ دَعَا اللَّهَ فَوُلِدَ لَهُ غُلَامٌ»
برگرفته از کتاب «شرح کافی شریف» اثر در دست تدوین استاد علی نصیری
دعای صبح و آه شب ،کلید گنج مقصود است
بدین راه و روش میرو که با دلدار پیوندی
